Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında A.TR Dolaşım Belgesi İle Gelmeyen Eşyadan EMY Tahsil Edilebilir Mi?
2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar’ın “Teşvik Sistemi Ve Destek Unsurları” başlığı altında düzenlenen 4’üncü maddesinde ithalat işlemlerine yönelik olarak sadece Gümrük Vergisi ile KDV muafiyeti düzenlenmiş ve Gümrük Vergisi Muafiyetine ilişkin detaylı düzenlemelere Karar’ın 9’uncu maddesinde yer verilmiştir.
Bu kapsamda ek mali yükümlülüklere ilişkin bir muafiyetin yer almaması ve eşyanın yatırım teşvik belgesi kapsamında ithal edilmesinin ek mali yükümlülük tahsilatını etkilemeyeceği görülmektedir.
Diğer taraftan, 2018/11799 sayılı Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Tahsili Hakkında Karar, bazı ülkeler menşeli eşyanın Avrupa Birliği ülkeleri üzerinden ithalatı sonucunda ülkemiz aleyhine ortaya çıkan tarife farklılığının giderilmesi amacıyla hazırlanmış olup; Bangladeş, Bolivya, Cape Verde, Endonezya, Hindistan, Kamboçya, Moğolistan, Pakistan, Paraguay, Sri Lanka, Ukrayna ve Vietnam menşeli eşyanın AB ülkeleri üzerinden A.TR dolaşım belgesi eşliğinde ithal edilmesi halinde telafi edici vergi olarak Ek Mali Yükümlülük (EMY) tahsil edilmektedir.
Söz konusu karar, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında AB ve Türkiye’nin uyguladığı tarifeler arasındaki farkın Türkiye aleyhine ticaret sapması yaratmasını engellemek amacıyla oluşturulmuştur. Bu doğrultuda, AB ile ülkemiz arasındaki tarife farklılığını gidermek üzere belirli tarife pozisyonlarında ve Karar`da yer alan ülkelerin AB ve Türkiye`nin GTS sistemlerindeki statüsüne göre; "Diğer Ülkeler" (DÜ) gümrük vergisi veya "DÜ" gümrük vergisi ile "Gelişme Yolundaki Ülkeler" (GYÜ) gümrük vergisi arasındaki fark kadar ek mali yükümlülük (EMY) tahsil edilmektedir. Dolayısı ile, AB ülkeleri üzerinden ülkemize gelen bir eşyaya ilişkin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin ekinde A.TR Dolaşım Belgesi’nin ibraz edilmediği durumlarda, beyanname konusu eşya 2018/11799 sayılı Karar eki listede yer alsa dahi ek mali yükümlülük doğmamaktadır.
Buna ek olarak, her ne kadar Avrupa Birliği ile ülkemiz arasında Gümrük Birliği uygulanmakta ve bu kapsamda eşyanın tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere serbest dolaşım statüsü A.TR Dolaşım Belgesi ile kanıtlanmakta ise de, Avrupa Birliği ülkeleri üzerinden ülkemize ithalatı gerçekleştirilen her eşyanın gümrük birliği kapsamında serbest dolaşımda olması zorunluluğu bulunmamaktadır. Gümrük birliği çerçevesinde tercihli tarife oranlarından faydalanmak isteyen yükümlülerce A.TR Dolaşım Belgesi ibraz edilerek eşyanın serbest dolaşım statüsü kanıtlanmakta, bunun kanıtlanmadığı durumlarda ise gümrük idaresince tercihli tarife uygulanmamaktadır. Dolayısı ile AB ülkelerinden ithal edilen her eşya için A.TR Dolaşım Belgesi eklenmesi zorunlu olmayıp, söz konusu belgenin ibraz edilmesi hususu yükümlünün takdirindedir.
Bu çerçevede, Avrupa Birliği ülkeleri üzerinden A.TR Dolaşım Belgesi ibraz edilmeksizin gelen eşya için 2018/11799 sayılı Karar gereğince ek mali yükümlülük doğmadığından, bahse konu eşyanın Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın Ek Mali Yükümlülük (EMY) tahsil edilmemesi gerekmektedir.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı