Olmayan Belgenin Ücreti De Olamaz
Denizcilik Genel Müdürlüğü tarafından çıkartılan 2018/1 sayılı tavan ücret uygulamasına ilişkin genelgenin iptaline ilişkin Danıştay 10. Hukuk Dairesi tarafından 2018/228. E., 2021/5247 K. sayılı karar alınmıştır.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü tarafından, yük teslim talimat formu için konşimento başına 150 TL tavan ücret belirlenmesine ve tavan ücretin her takvim yılı başında bir önceki yılın tüketici fiyat endeksi oranında artacak şekilde uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan 03/01/2018 tarih ve 2018/1 sayılı Genelge’nin iptali istemiyle açılan davada;
Gümrük Yönetmeliği'nin 3’üncü maddesinde, Gümrüklü sahanın, gümrük idaresinin denetim, kontrol, yetki ve sorumluluğunda bulunan; fiziki olarak etrafından ayrılmış veya böyle addedilen yerleri ifade edeceği,
"Kesin çıkış işlemleri" başlıklı 94’üncü maddesinde, Gümrük işlemlerinin sistem üzerinde tamamlandığının anlaşılması üzerine bilgisayar sisteminde çıkış onayı verilerek eşya sahibi veya temsilcisine, eşyayı geçici depolama yerinden çıkarmasına izin verileceği,
"Taşıma belgeleri" başlıklı 118’inci maddesinde, deniz yoluyla yapılan taşımalarda geminin kaptanı veya donatanı veya mümessili tarafından yükletene taşıma belgesi olarak konşimento verileceği,
"Eşyanın teslimi" başlıklı 130’uncu maddesinde, eşyanın, boşaltma yerinde konşimentoda teslim edileceği gösterilen ve bir nüshasını taşıyan kimseye ve eğer konşimento emre muharrer ise ciro ile devralmış şahsa teslim olunacağı; bu kimselerin eşyayı almak için lazım gelen vasıfları haiz sayılacakları,
"Yetki" başlıklı 559’uncu maddesinde de; ekonomik gereklilikler ve dış ticaret politikaları dikkate alınarak, geçici depolama yerleri ve gümrük antreposu ile ilgili düzenleme yapmaya, bu Yönetmelikte öngörülmeyen sorunların ortaya çıkması halinde bunları inceleyerek sonuçlandırmaya Müsteşarlık'ın yetkili olduğu,
Hususlarından bahisle, Dava konusu 03.01.2018 tarih ve 2018/1 sayılı Genelge’nin İptaline karar verilmiş ve buna istinaden de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yazılan dağıtımlı yazıda söz konusu tavan ücret uygulamasına son verildiği belirtilmiştir.
Mezkûr Kararı yorumlamak gerekirse;
Gümrük işlemlerinin sistem üzerinden tamamlanması üzerine eşyanın çıkışına izin verilmesi gerektiği,
Eşyanın, boşaltma yerinde konşimentoda teslim edileceği gösterilen ya da ciro ile devredilen şahsa teslim olunacağı,
Geçici depolama yerleri ve gümrük antreposu ile ilgili düzenleme yapmaya, öngörülmeyen sorunların ortaya çıkması halinde bunları inceleyerek sonuçlandırmaya Ticaret Bakanlığı’nın yetkili olduğu,
Hususları ile birlikte, Yük Teslim Talimat Formu (Ordino) hakkında net ve yoruma açık olmayan bir şekilde karar verilmiştir.
Karar sonrası, dış ticaret firmalarının yaşadığı mağduriyet, ordino ücreti adı altında alınan tutar nedeniyle oluşan haksız zenginleşme ile ordino adı altında düzenlenen belgenin hukuksuzluğu bir kez daha tescillenmiş bulunmaktadır.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı